Vraag i.v.m. 16e – eeuwse bierpenningen

We kregen volgende vraag en willen deze onze sympathisanten graag voorleggen.

Hopelijk zijn we in staat om dit mysterie mee te ontsluieren…

Beste,

Ik doe momenteel onderzoek naar de 16e -eeuwse Antwerpse brouwerspenningen. Deze penningen hebben tot begin 17e eeuw (tot zeker 1619) gecirculeerd in de brouwerijen en hadden een fiscale functie. De brouwers dienden per gebrouwen ton bier een brouwerspenning (of een accijnsbriefje) aan de accijnsmedewerker te geven, wanneer het bier de brouwerij verliet. Deze penningen werden maandelijks afgerekend in het accijnsbureau waarbij de brouwer het verschuldigde bedrag diende te betalen. Na (vermoedelijk) 1619 werden uitsluitend nog accijnsbriefjes gebruikt.

Met veel belangstelling heb ik het boek Antwerpen Bierstad, acht eeuwen biercultuur gelezen, maar wat me opviel was dat er nergens melding gemaakt wordt van deze brouwerspenningen. Nochtans hadden deze penningen een belangrijke functie mbt accijnzen en de stadsinkomsten.

Ondertussen heb ik al enkele brouwerspenningen digitaal kunnen verzamelen, maar aangezien deze vrij zeldzaam zijn, is het best mogelijk dat er in de toekomst nog ongekende exemplaren opduiken.

Mijn vragen aan u zijn de volgende:

  • De biervaten werden verzegeld met verschillende verzegelingen (meestal 2 aan 1 vat), Werd er in het archief door iemand van jullie, soms een tekening, document, voorbeeld van deze verzegeling teruggevonden? Tot nu toe ben ik er geen enkele tegengekomen, wat ik heel onwaarschijnlijk vind gezien de grote hoeveelheid bier dat er werd gebrouwen en verzegeld.
  • De Antwerpse brouwerspenningen dragen allemaal het Antwerps handje als kenmerk (dit werd via 16e– eeuwse ordonnanties vastgelegd). Er is één brouwerspenning die door verschillende (19e-20e -eeuwse) auteurs aan Antwerpen toeschrijven, maar ondanks dat het Antwerps handje ontbreekt op de penning, komt de naam van de brouwerij nergens voor. Het gaat over Brouwerij De Bellende Ezel (zie bijlage). Ik vermoed dat deze brouwerij begin 16e eeuw maar kort heeft bestaan, en dat het ontbreken van het Antwerps handje op de penning, van in het begin bij de opstart van de brouwerspenningen foutief werd aangemaakt. Het is maar een hypothese wegens het gebrek aan bronnen over deze brouwerij.De tegenstempel (omega of hoefijzer?) zou kunnen verwijzen naar een 16e-eeuwse Antwerpse brouwer, maar ook dit is moeilijk te bevestigen.

Misschien kan iemand van het team mij hierbij helpen?

Alvast bedankt!

Met vriendelijke groeten.

Linda Everaert

Wie hier aan kan meehelpen kan zijn/haar info best sturen naar: hans_bombeke@telenet.be